ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ

Τι γίνεται όταν έχεις να τα βάλεις με στερεότυπα?
Θα σε θεωρούσουν άσχετο, γραφικό, υπερβολικό, αντιδραστικό, και ας έχεις κάποια επιχειρήματα που να στηρίζουν την άποψη σου.

Τα στερεότυπα δεν φτιάχνονται από γνώση ή επιστημοσύνη, αντίθετα πρόκειται για αντιλήψεις που έχουν εμπεδωθεί στην κοινή γνώμη και έχουν εκ των προτέρων καθοριστεί.

Το πρόβλημα με τα στερεότυπα είναι ότι δεν μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε, δεν μπορούμε να διακρίνουμε αν έχουμε πέσει στην παγίδα τους.

Ποιος να τα βάλει με τα στερεότυπα?
Πως να αντικρούσεις κάτι που έχει χωνευτεί άκριτα και που έχει γίνει «νόμος» στην συνείδηση της κοινής γνώμης.

Σε αυτό το άρθρο θα παλέψω με ένα στερεότυπο που αφορά την αντίληψη πολλών μουσικόφιλών, που αρκετοί από αυτούς είναι ακροατές του σκληρού ήχου… Το Blues.

Τις προάλλες βρέθηκα με ένα γνωστό, και συζητώντας για μουσική, μου είπε ότι τον τελευταίο καιρό ακούει πιο ποιοτικά πράγματα, μπλουζιές, Gary Moore κτλ…

Δε αναφέρομαι περισσότερο στο τι μου είπε, καθώς αυτές οι λιγοστές λέξεις που σας μετέφερα μου αρκούν ως παράδειγμα για συνέχεια.

Δηλαδή οι μπλουζιές είναι ποιοτική μουσική, και ο Gary Moore μπλουζίστας… Still got the blues και έτσι…

Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός για να πέσεις στην λούμπα ενός στερεότυπου… αρκεί να το αποδεχθείς.

Το Blues είναι ένα σημαντικό είδος μουσικής, με βαθιές ρίζες, και κυρίως ταυτότητα. Πηγάζει από εποχές, που η φυλετική διάκριση θεωρούνταν πολιτικά ορθή, από την καταπίεση και εκμετάλλευση των μαύρων στις ΗΠΑ. Το μπλουζ ήταν μία διέξοδος έκφρασης των μαύρων, είχε πόνο, πίκρα, μελαγχολία αλλά και αισιοδοξία.

Ήταν το μόνο αποκούμπι της κοινότητας των μαύρων στις ΗΠΑ. Ήταν το δικό τους είδος μουσικής έκφρασης που κανένας λευκός δεν μπορούσε να νιώσει.

Μάλιστα για αρκετά χρόνια προσπάθησαν να το διαφυλάξουν και να αποτελεί αποκλειστικά μουσική των μαύρων, μέχρι να γίνει προιόν της μουσικής βιομηχανίας.

Όταν ο Βρετανός John Mayall είχε πάει στην Αμερική με σκοπό να παίξει στην Μέκκα του Blues στο Filmore, πριν την συναυλία οι μαύροι τον λοιδορούσαν όπως και κάθε λευκό που ήθελε να παίξει την μουσική τους. Βέβαια στο τέλος ο John Mayall τους κέρδισε με το περίφημο Room To Move, όταν κατά την διάρκεια του τραγουδιού έσπασε κάποια χορδή από την κιθάρα του, και έκανε διάφορους ήχους με την φωνή του και μετατρέποντας το σκάφος της κιθάρας σε κρουστό…

Από την ειρωνεία του «ποιος είναι αυτός ο λευκός που έρχεται να παίξει μπλουζ μπροστά στο μαύρο κοινό…» ήρθε η αποδοχή και το χρίσμα… «Αυτός ο λευκός μπορεί να παίξει μπλουζ όπως οι μαύροι».

Το κάθε είδος μουσικής έχει μια πηγή έμπνευσης, που μπορεί να πηγάζει από μία φιλοσοφία ή να την διαμορφώσει στην πορεία.   
Για να αντέξει ένα είδος μουσικής στον χρόνο όπως το μπλουζ, αν δεν έχει ταυτότητα, φιλοσοφία, βάθος δεν έχει ελπίδα να παραμείνει ζωντανό.

Αν δεν υπήρχαν οι μαύροι να στηρίξουν το μπλουζ, ίσως σήμερα να μιλούσαμε γι’ αυτό. Βέβαια η εισαγωγή του στην μουσική βιομηχανία άλλαξε την μοναδικότητα αυτής της μουσικής και καλώς ή κακώς άρχισε να γίνεται περισσότερο αποδεχτή, σε συνδυασμό με την χαλάρωση της φυλετικής προκατάληψης των λευκών ενάντια στους μαύρους.

Σήμερα έχουμε φτάσει στο σημείο κορυφαίοι μουσικοί και τραγουδίστριες του μπλουζ εκτός από λευκοί να είναι και από το νότο της Αμερικής!!!!

Θα μου πείτε ότι αυτό είναι μία πολύ καλή εξέλιξη καθώς ξεπεράστηκαν ανισότητες ετών σε σημείο οι νότιοι να τραγουδούν μπλουζ.

Σε πρώτο επίπεδο συμφωνώ απολύτως. Αλλά τι γίνεται με το νόημα και την φιλοσοφία αυτού του είδους μουσικής?

Θα μου πείτε ότι πλέον ο κόσμος διαπίστωσε ότι τα ίδια προβλήματα που είχαν κάποτε οι μαύροι σήμερα τα αντιμετωπίζουν και οι λευκοί. Σίγουρα όλοι βράζουμε στο ίδιο καζάνι, αλλά την καταπίεση και τον αποκλεισμό των μαύρων δεν τον έχει βιώσει λευκός.

Μήπως τελικά ισοπεδώθηκε η όλη φιλοσοφία του μπλουζ και το μόνο που έχει καταλήξει είναι ένα είδος μουσικής για κατανάλωση?

Σε αυτά που γράφω και στο σκεπτικό μου δεν υπάρχει ίχνος διάκρισης, ίσως σε κάποιους να κτυπάει άσχημα το «μαύρος» «λευκός» αλλά αυτή η διάκριση ήταν γεγονός για την περίοδο που αναφέρομαι, και το μπλουζ εμπνεύστηκε από αυτή την διάκριση.

Αυτό ήταν το πρώτο σκέλος του άρθρου που έχει να κάνει με την συνοπτική ιστορία αυτού του είδους μουσικής.

Έρχομαι τώρα στο ότι το μπλουζ, σαν είδος μουσικής, χαρακτηρίζεται ως ποιοτικότερο από άλλα κιθαριστικά είδη μουσικής…

Ακούω διάφορους φίλους και μουσικούς (κιθαρίστες) να μου λένε για τους μπλουζ κιθαρίστες ότι παίζουν παπάδες, ότι πρόκειται για ένα δύσκολο είδος μουσικής κτλ.
Την δυσκολία μπορώ να την καταλάβω μόνο στο ότι πρέπει κάποιος που παίζει μπλουζ να πετύχει το συναίσθημα που απαιτεί αυτό το είδος. Για να πετύχει κάτι τέτοιο αυτό δεν έχει να κάνει με τις δεξιότητες του κιθαρίστα αλλά με την ταύτιση που μπορεί να έχει με το συναίσθημα που προσπαθεί να εκφράσει.

Το να ακούσει μπλουζ ένας ακροατής που δεν έχει και πολύ σχέση με κιθαριστική μουσική και να εντυπωσιαστεί μπορώ να το καταλάβω…
αλλά κάποιος που μπορεί να έχει ακούσει Hard Rock και Heavy Metal κιθαρίστες μου φαίνεται λίγο έως πολύ μυστήριο.
Και δεν μπαίνω σε σύγκριση των δύο ειδών, το κάθε είδος πρεσβεύει διαφορετικά πράγματα που μάλιστα είναι εκ διαμέτρου αντίθετα. Από την μία έχεις το Hard Rock που βγάζει ενέργεια και από την άλλη το υποτονικό μπλουζ που από την φύση του είναι ένα μελαγχολικό είδος μουσικής ή εκτός αν έχει μεταλλαχθεί η φύση του, οπότε σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για υβρίδιο.

Το Hard Rock έχει αναδείξει εκατοντάδες κιθαρίστες με ξεχωριστές δυνατότητες, με το δικό τους χαρακτηριστικό ήχο και παίξιμο.
Δεν υπάρχει ένας κιθαρίστας όπως ο Bonamassa στις μέρες μας που να μονοπωλεί την σκηνή, γιατί απλά δε θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο.

Και μόνο το γεγονός ότι το Hard Rock δεν αφήνει τα περιθώρια ηγεμονίας αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό που το ξεχωρίζει.

Κάποτε εμφανίστηκε ο Gary Moore που έκανε trendy το μπλουζ, με το Still Got The Blues, ένα άκρως εμπορικό δισκάκι που απλά είχε παρόμοια γεύση με μπλουζ, και ενώ τα προηγούμενα χρόνια ο Gary Moore είχε εξαιρετική δισκογραφία από την οποία ο κόσμος γνωρίζει μόνο πολύ συγκεκριμένα τραγούδια μετρημένα στα δάκτυλα του ενός χεριού.

Κατά την γνώμη το στερεότυπο είναι στην εκ προοιμίου αρνητική εντύπωση του κόσμου για το Hard Rock, Heavy Metal κτλ. παρά στην αποδοχή κάποιων ειδών ως ποιοτικά.

Δεν μπορεί να είναι τυχαίο, ένα είδος μουσικής όπως το Heavy Metal με συνεχή πορεία 40 ετών τόσο δισκογραφικά όσο και συναυλιακά, και με δεδομένο ότι οι ακροατές του ανανεώνονται, να παραμένει έστω και συγκεκριμένο κοινό, αλλά παγκοσμίως, στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

Το παράδοξο είναι ότι σε σύνολο ακροατών το Heavy Metal έχει πολλούς περισσότερους από το Blues, η πλειοψηφία του κόσμου, γενικά, θεωρεί το Blues ένα ποιοτικό είδος μουσικής και το σέβεται αλλά δε το ακούει!

Φυσικά και ούτε το Heavy Metal ακούει παρόλα αυτά έχει αρνητική εντύπωση για το είδος!!!

Και αναρωτιέμαι λοιπόν, όταν κάποιος δεν ακούει ούτε Blues ούτε Heavy Metal που μπορεί να κρίνει αν είναι καλό ή κακό σαν είδος μουσικής, πόσο μάλλον ποιοτικό…

Την ίδια απορία έχω και για εκείνους που έχουν ακούσει και τα 2 είδη, και θεωρούν ότι το Blues είναι ποιοτικότερο.

Όσο κάποιος μπορεί να σκεφτεί ότι ενδεχομένως είμαι κολλημένος επειδή ακούω Heavy Metal, νομίζω ότι είναι καλό να σκεφτεί και ο ίδιος κατά πόσο μπορεί να έχει επιδράσει το στερεότυπο στην αντίληψη του ή ότι μεγαλώνοντας έχει ανάγκη για λιγότερη δυνατή μουσική.