CAN - Tago Mago

Στον απόηχο της πολύ ενδιαφέρουσας εμφάνισης του Damo Suzuki στο Κύτταρο, επιβάλλεται να θυμηθούμε το απόλυτο αριστούργημα των Γερμανών Can, όπου ο Suzuki προσέφερε τα αυτοσχεδιαστικά και άκρως παθιασμένα φωνητικά του. Επιφανείς εκπρόσωποι του Kraut Rock, εκείνου του άτυπου τευτονικού κινήματος που άλλαξε (δίχως δόση υπερβολής) εντελώς το πρόσωπο της μοντέρνας ροκ μουσίκης, οι Can βρίσκονταν, όπως προσφυώς έχει παρατηρηθεί, σταθερά "δυο βήματα μπροστά απ' όλους τους υπόλοιπους". Πράγματι, μισόν αιώνα μετά, αναρίθμητες μπάντες και άλλοι τόσοι μεμονωμένοι καλλιτέχνες προσκυνούν την πρωτοποριακή και καινοτόμο δισκογραφία των Can με τον Damo στα φωνητικά, που περιλαμβάνει τρεις ασυναγώνιστους δίσκους ("Tago Mago" [1971], "Ege Bamyasi" [1972], "Future days" [1973]) και ακόμη έναν άγουρο ("Soundtracks" [1970]), που όμως έχει μέσα του ένα από τα καλύτερα τραγούδια που έχουν γραφτεί ποτέ ("Mother sky" - τσεκάρετε).

Δεν θα επιμείνω καθόλου στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ούτως ή άλλως πολυπρόσωπου Kraut Rock (καλά να 'μαστε, ετοιμάζεται ειδικό άρθρο σχετικά), θα σταθώ απλά στη μαγεία του "Tago Mago". Τι έχουμε λοιπόν όταν βρεθούν στο ίδιο δωμάτιο ένας μαθητής του Stockhausen, ένας ψυχεδελικός κιθαρίστας, ένα τζαζίστας ντράμερ, ένας διευθυντής ορχήστρας, κι ένας χίπης street perfomer; Το μέλλον! Παίρνοντας τη σκυτάλη απ' την εκπνέουσα ψυχεδέλεια και ταυτόχρονα παραλλάσσοντάς τη, προσαρμόζοντάς τη στη μη πεντατονική (άρα και διάφορη του αμερικάνικου blues) γερμανική μουσική αντίληψη, που ουσιαστικά αποτελούσε καλλιτεχνική έκφραση του αντίστοιχου Ρομαντισμού και Ιδεαλισμού, οι Can, όπως και οι περισσότεροι σύγχρονοί τους Δυτικογερμανοί kraut-rockers, εξερεύνησαν τον μινιμαλισμό, την πρώιμη ηλεκτρονική μουσική και τελικά τα όρια της μέχρι τότε γνωστής ροκ (ο όρος ίσως λίγο καταχρηστικά εδώ) μουσικής.

Εν τέλει, μιλάμε για progressive με όλη τη σημασία του όρου. Πιο πειραματικό από τους Pink Floyd και γενικά τους Άγγλους (Soft Machine κ.λπ.), πιο προοδευτικό από τους κάθε Genesis και Yes, το στιλ του "Tago Mago" άνοιξε τον δρόμο για το new rock, περνώντας αυτονόητα από τα χωρικά ύδατα του (post) punk, της electro-pop και του new wave. Κι όμως, ο μεταλλάς του σήμερα μπορεί (και πρέπει, κατά τη γνώμη μου) να αφιερώσει αρκετό από τον πολύτιμο χρόνο του για το "Halleluhwah", τούτο το 20λεπτο ψυχεδελικό ρουμπίνι, που γειτνιάζει με το "Echoes" των Pink Floyd, έστω κι αν τα δύο χωρίζονται από ψηλό, γρανιτένιο τοίχο (ε, πάρτε το σφυρί σας και θρυμματίστε τον). Επειδή όμως ο μεταλλάς έχει τη γνωστή ποιότητα που του αρνούνται οι αδαείς, θα εκτιμήσει και το σκοτάδι του "Mushroom" ή την κινηματογραφική ατμόσφαιρα του (απλά συγκλονιστικού) "Oh yeah".

Καλή ακρόαση λοιπόν. Και έπεται συνέχεια.

Κων/νος Χρυσόγελος